ปัจจัยควบคุมการเจริญเติบโตของต้น “พญาคชราช”

     1. ปริมาณนํ้าฝนและความชื้นของดิน (Rainfall and soil moisture)  ต้น "พญาคชราช"สามารถขึ้นได้ตาม
ธรรมชาติที่มีปริมาณนํ้าฝนรายปี 1,000 – 5,000 มิลลิเมตร แต่ช่วงที่เหมาะสมสำหรับการเจริญเติบโตของต้น
"พญาคชราช"คือ 1,500 – 5,000 มิลลิเมตร มีช่วงฤดูแล้งไม่เกิน 3 เดือน ส่วน ต้น "พญาคชราช" ที่ขึ้นในที่
แห้งแล้งจะแคระแกร็น มีรูปร่างที่เป็นพุ่ม มีการเจริญเติบโตน้อย   ในทางตรงกันข้ามในพื้นที่ที่มีความชันสูงมาก
ต้น “พญาคชราช” จะมีขนาดใหญ่และมีความสูง มาก ซึ่งความใกล้ไกลจากแหล่งนํ้ามีผลต่อปริมาณความชื้นใน
ดินด้วย
      2. อุณหภูมิและปริมาณความชื้นในบรรยากาศ (Temperature) เป็นปัจจัยที่สำคัญต่อการกระจายพันธุ์
ตามธรรมชาติของต้น “พญาคชราช”  ซึ่งสามารถจะพบต้น “พญาคชราช”ได้ในช่วง อุณหภูมิตั้งแต่ 15-35 
องศาเซลเซียส แต่อุณหภูมิที่เหมาะสมที่สุดคือประมาณ 21-32 องศาเซลเซียส ปริมาณความชื้นในบรรยากาศ
ไม่ตํ่ากว่า 80 เปอร์เซ็นต์ นํ้าค้างแข็ง (frost) มีอิทธิพลต่อ ต้น “พญาคชราช”โดยจะทําอันตรายต่อส่วนที่อวบ
นํ้าของต้น “พญาคชราช” เช่น ยอด ใบอ่อน และเยื่อเจริญของเปลือก ทำให้เกิดการตายจากยอดลงมา
(die-back) 
      3. แสง (Light) ต้น “พญาคชราช” ต้องการแสงมากและไม่ทนร่ม ความเข้มแสงที่เหมาะสมกับการ เจริญเติบโต
และการพัฒนาของกล้า ต้น“พญาคชราช” จะอยู่ระหว่าง 75 – 94 % ของปริมาณแสง และกลางวันถ้าได้รับ
ความเข้มแสงน้อยกว่านี้จะทำให้ผลผลิตนํ้าหนักแห้งของต้น “พญาคชราช” ลดลง

ต้นกล้า ที่ย้ายถุงเพาะชำจากขนาด 2x4 นิ้วมาเป็น 8x10 นิ้ว ระยะเวลา 1 เดือน

วณวัฒน์  (silvics) วิธีในการปลูกต้น “พญาคชราช”

1.การขยายพันธุ์

   การขยายพันธุ์ด้วยเมล็ด เมล็ดพญาคชราชใหม่ๆ มีการงอกของเมล็ดสูงถึง 90 เปอร์เซ็นต์ แต่ถ้าเก็บทิ้งไว้นาน
1 ปี อัตราการงอกจะลดลงเหลือเพียง 5 – 10 เปอร์เซ็นต์ ดังนั้นเมล็ดที่จะนำมาเพาะจะต้องเป็นเมล็ดที่เก็บใหม่
เท่านั้น โดยเมล็ดจะเริ่มงอกภายใน 3 – 4 สัปดาห์ หลังการเพาะ แต่กว่าจะย้ายต้นกล้าลงถุงพลาสติก ได้ต้องรอ
ให้อายุ 2 – 3 เดือน แล้วเลี้ยงต้นกล้าไว้ในถุงย้ายชำอีกอย่างน้อย 4 เดือน จึงจะได้ต้นกล้าสูง ประมาณ 25 – 30
เซนติเมตร ซึ่งพร้อมจะนำไปปลูกได้ ดังนั้นจากเมล็ดพญาคชราชกว่าจะได้ต้นกล้าที่ใช้ปลูกได้ ต้องใช้เวลา
ประมาณ 4 เดือน (แต่สั้นกว่าการผลิตเหง้าสัก ซึ่งต้องใช้เวลา 10 – 12 เดือน) เช่นถ้าลงมือหว่านเมล็ดในเดือน
พฤศจิกายน ก็จะได้ต้นกล้าที่จะนำไปปลูกใน เดือนกุมภาพันธ์-มีนาคม ของปีถัดไป

นอกจากการขยายพันธุ์แบบอาศัยเพศ (Reproductive Propagation) ด้วยการเพาะเมล็ดแล้ว ต้น “พญาคชราช”
ยัง สามารถขยายพันธุ์โดยไม่อาศัยเพศ (Vegetative Propagation) ด้วยวิธีต่าง ๆ ได้อีก เช่น การตัดยอด การต่อ
กิ่ง การติดตา การเสียบยอด และการเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อ รวมทั้งการแตกหน่อหลังการตัดฟัน (Coppice System)

2.การดูแลต้นกล้า

     1. การรดน้ำ : ในระยะแรกหลังจากย้ายต้นกล้าไม้ใหม่ ๆ ควรจะรดน้ำในถุงชำทั้งเช้าและเย็น เพื่อให้กล้าไม้
ตั้งตัวได้เร็วเมื่อกล้าไม้ตั้งตัวได้และได้โรยทรายหยาบหน้าถุงชำแล้ว รดน้ำเพียงวันละครั้งในตอนเช้าก็เพียงพอ
เพราะหากให้น้ำมากเกินไปจะทำให้กล้าไม้เติบโตทางความสูงเร็วเกินไป ทำให้ต้นอ่อนคดงอและหักล้มได้ง่าย
     2. การถอนวัชพืช : เพื่อป้องกันมิให้วัชพืชขึ้นเบียดเสียดแย่งอาหารในถุงชำกล้าไม้พญาคชราช ควรทำการ
ถอนวัชพืชอย่างน้อยเดือนละครั้ง แล้วก็แต่งดินหรือทรายหน้าถุงชำให้เรียบร้อย
     3. การตัดราก : เนื่องจากหากปล่อยให้รากหยั่งลึกลงไปในดินนอกถุงชำแล้ว เวลาจะขนกล้าไม้ไปปลูก
จะทำให้ระบบรากได้รับความกระทบกระเทือนและอาจทำให้ต้นไม้ตายได้ ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องตัดรากด้วย
วิธีลากถุงหรือเลื่อนถุงชำกล้าไม้โดยใช้มือจับกึ่งกลางถุง กดให้ถุงแนบติดกับพื้นดินในขณะที่เราทำการเลื่อนหรือ
ลากถุงก็จะทำให้รากดังกล่าวนั้นขาดได้ การตัดรากควรจะกระทำอย่างน้อย 2 เดือนต่อครั้ง
     4. การจัดแยกชั้นความสูง : เป็นการเรียงต้นไม้ตามลำดับตั้งแต่สูงที่สุดไปหาต่ำที่สุด เพื่อเปิดโอกาสให้
กล้าไม้ทุกต้นได้รับแสงสว่างอย่างทั่วถึง ซึ่งจะทำให้กล้าไม้เจริญเติบโตเร็วและมีความแข็งแรง กับทั้งยังมีความ
สะดวกในการคัดเลือกนำกล้าไม้ไปปลูกอีกด้วย

3. การเตรียมพื้นที่ปลูก

     จะต้องเตรียมพื้นที่ให้เสร็จสิ้นภายในเดือนเมษายนเป็นอย่างช้า ควรมีการกำจัดวัชพืช หรือถ้าให้ดีควรทำการ
ไถพรวนพื้นที่ด้วยรถแทรกเตอร์เพราะนอกจากจะเป็นการพลิกดินให้ร่วนซุยแล้วยังเป็นการกำจัดวัชพืชอีกทาง
หนึ่ง  อันจะส่งผลดีทำให้กล้าไม้ตั้งตัวและเจริญเติบโตได้รวดเร็วขึ้น

4. วิธีการปลูก

     ต้น “พญาคชราช” เป็นไม้ที่โตเร็ว ประกอบกับมีเรือนยอดแผ่กว้างกิ่งตั้งฉากกับลำต้น ระยะปลูกที่เหมาะสมจึง
ไม่ควรน้อยกว่า 3 x 3 เมตร หรือความหนาแน่นของหมู่ไม้ไม่ควรเกิน 182 ต้นต่อไร่ หากปลูกใน ระบบวนเกษตร
ควรใช้ระยะปลูก 3x3 เมตร  3 x 6 เมตร 4 x 6 เมตร หรือ 6 x 6 เมตร ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชควบคุม และ
จำนวนปีที่ต้องการปลูกพืชแทรก

       ตามที่ ต้น"พญาคชราช" สามารถปลูกได้ทุกสภาพดิน แต่หากเป็นดินทราย, ลูกรังหรือค่อนข้างแห้งแล้ง ควรเพิ่มระบบให้น้ำในระยะแรกของการปลูกด้วย สำหรับระยะห่างการปลูกต้นกล้าควรเป็น 4x4 เมตร (100 ต้น/ไร่)
ซึ่งเมื่อต้นไม้มีอายุประมาณ 7 ปี ก็ยังจะสามารถมีพื้นที่ให้รถและเครื่องจักรกลเข้าไปตัดต้นไม้ได้
(หากปลูกมากกว่านี้ ลำต้นจะมีขนาดเล็กลง)
     1. ปลูกด้วยต้นกล้าที่ผ่านการคัดเลือกสายพันธุ์ และเพาะอย่างถูกวิธีจากเกษตรกรที่เชี่ยวชาญ
ต้นกล้าอายุ 3-4 เดือนความสูง 6-12 นิ้ว
     2. หลุมปลูกกว้าง 30x30 เซนติเมตร ลึกประมาณ 40 เซนติเมตร  
         (หากเป็นพื้นที่ลูกรัง ควรขุดหลุมกว้างเพิ่มขึ้น เป็น 40-50 เซนติเมตร)
     3. ขุดหลุมตากแดดทิ้งไว้เพื่อฆ่าเชื้อ
     4. ควรใส่ปุ๋ยคลุกกับดินรองก้นหลุม (ปุ๋ยหมัก, ปุ๋ยอินทรีย์ชีวภาพ) 
     5. ระยะ 1-6 เดือนแรกของการปลูก ควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ เพื่อไม่ให้ต้นกล้าชะงักการเจริญเติบโต

5. การบำรุงและการดูแลรักษา

     เนื่องจากต้น "พญาคชราช"เป็นไม้โตเร็วและพบรายงานความเสียหายที่เกิดจากโรคและแมลงน้อยมาก
การบำรุงและดูแลจึงไม่ยุ่งยาก แต่ควรหาวิธีป้องกันไม่ให้สัตว์เลี้ยงที่เป็นสัตว์กินพืช เข้าไปในแปลงปลูก
เพราะอาจเข้าไปกัดกินยอดและใบหรือเหยียบทำลายได้ อย่างไรก็ตามในช่วงปีแรกควรให้ปุ๋ย และสร้างไม้ค้ำ
ยันตามความเหมาะสมโดยเฉพาะ 6 เดือนแรกของการปลูก ต้องให้น้ำและปุ๋ยอย่างสม่ำเสมอ ดังนี้

- ระยะ 1-6 เดือนแรกของการปลูก ให้ปุ๋ย เดือนละ 2 ครั้ง
- ตั้งแต่ 6 เดือน – 1 ปี ให้ปุ๋ยเดือนละ 1 ครั้ง

เมื่อพ้น 1 ปี ต้นไม้ก็จะแข็งแรงเพียงพอที่จะเติบโตได้เองตามธรรมชาติ เกษตรกรอาจให้ปุ๋ยบำรุงต้นเพิ่มเติม
เพียงปีละ 1 ครั้ง   และควรมีการปลูกซ่อม การปราบวัชพืช การทำแนวกันไฟ การชิงเผาเพื่อลดเชื้อเพลิง
และการตัดสาง ขยายระยะเพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตของไม้ที่เหลือ

หมายเหตุ : ไม่แนะนำให้ใช้ปุ๋ยเคมี เพราะจะส่งผลต่อการเจริญเติบโตของต้นในระยะยาว รวมถึงส่งผลต่อ
อัตราการงอกใหม่ของตอที่ 2 เป็นต้นไป นอกจากนั้นทำให้ดินและสภาพแวดล้อมเกิดปัญหาอีกด้วย

อัตราการเจริญเติบโต
    อัตราการเจริญเติบโตของ ต้น “พญาคชราช” ในระยะแรก ๆ อาจช้า แต่ต่อมาจะเร็วมาก ภายหลังย้ายปลูกแล้ว
1 ปี อาจสูงถึง 3 เมตร อัตราการเจริญเติบโตทางความสูงโดยเฉลี่ยแล้วประมาณ 2-3 เมตร/ปี ติดต่อกันไป
นาน  6-8  ปี การเจริญเติบโตทางเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ  1.3-7.6  ซม./ปี